Eropaf met de geitenwollensokkenbrigade!

• 

Hoewel het woord doorgaans gebruikt wordt om een bepaalde generatie hulpverleners weg te zetten als een niet serieus te nemen groep vage figuren, die onder het genot van flinke hoeveelheden hasj en andere bewustzijnverruimende middelen de landelijke politiek en hun eigen positie daarin bespraken, wil ik in deze column een lans breken voor de geitenwollensokkenbrigade. Wat mij betreft is het een echte geuzennaam geworden. En ik geef het maar meteen toe: ik ben ook zo’n geitenwollensok en ja, ik draag ze dagelijks: elk jaar krijg ik van mijn moeder die inmiddels 79 jaar is een vers gebreid paar. Opgeleid in Amsterdam in het begin van de jaren 80 op de eerste academie voor maatschappelijke werk van Nederland: De Karthuizer. Daar leerde ik wat ‘politiserende hulpverlening’ is, daar leerde ik dat het persoonlijke politiek is, dat mensen er niet voor kiezen om in de shit terecht te komen en elke samenleving de criminaliteit krijgt die het verdient.
Eenmaal in de praktijk werkzaam kraakten we met woningzoekenden leegstaande panden, bezetten we samen met cliënten het arbeidsbureau en de sociale diensten en eisten we banen en uitkeringen voor onze doelgroepen, regelden we met rechters de eerste alternatieve straffen en onderhandelden we met gemeenten en politie over hangplekken voor jongeren. Met de wijkagent werden afspraken gemaakt over de maximaal te verkopen hoeveelheid softdrugs in onze jongerencentra. Van deze hasjopbrengsten organiseerden we horecacursussen en andere activiteiten.
De hulpverlener van toen was sociaal bewogen. Hij volgde de politiek, las de kranten en nam duidelijk stelling in maatschappelijke vraagstukken waarin hij het opnam voor de underdog, de uitgestotene, de junkie, de zwerver, de dolende ziel, de eerste illegaal. Hij nam het op voor al diegenen die om welke reden dan ook zelf hun stem niet konden laten horen.

Demonstrerende hulpverleners
En hoe staat het anno 2014 met de sociale bewogenheid van onze hulpverleners? Hoe politiek geëngageerd zijn zij? Staan onze hulpverleners op de barricades bij de zoveelste bezuiniging in de zorg? Is er gestaakt omdat we zien dat onze cliënten in de kou staan? Bezetten de hulpverleners de verzorgingstehuizen omdat ze het niet meer uit kunnen leggen aan meneer Janssen van 88 dat hij, omdat hij niet in het juiste ZZP (zorgzwaartepakket) valt, weer op zichzelf moet gaan wonen? Nee, dat doen ze niet, liever gaan de hulpverleners op cursus hoe ze cliënten de tegenstrijdige maatregel moeten uitleggen dat de overheid het heel goed vindt dat je in je eigen netwerk zoekt naar oplossingen voor je zorgvraag, maar dat je wel gekort wordt op je AOW als je iemand vindt die die zorg op zich wil nemen en jou in huis neemt.
Naast wat zwakke protesten uit de thuiszorg heb ik weinig gezien van demonstrerende hulpverleners. En daarbij zij opgemerkt dat de thuiszorgmedewerkers toch in de eerste plaats protesteerden voor behoud van eigen werk en loonsverhoging. Hoe legitiem dit ook is, dat is toch iets anders dan opkomen voor de belangen van je doelgroep.

Politiek een privézaak
Toen ik na de laatste gemeenteraadsverkiezingen aan mijn 1e jaars studenten Social Work vroeg wie er gestemd had, stak slechts de helft van hen de hand op. De andere helft gaf als reden dat politiek niets voor hen was, dat ze geen zin hadden of het toch geen zin had om te stemmen, dat ze er te weinig verstand van hadden. En trouwens, waarom stelde ik die vraag eigenlijk? Stemmen was toch zeker een privézaak?
Van de groep die wel gestemd had, had een deel PVV gestemd.
Ik ben er nog niet uit wat ik erger vind.
Kunnen we dat de studenten kwalijk nemen? Nee, dat kunnen we niet. Als studenten niet maatschappelijk betrokken zijn, als ze niet weten wat het belang is van stemmen, als ze bij het begrip ‘politiek’ denken aan iets vaags dat zich in Den Haag afspeelt, dan ligt dat aan al diegenen die deze studenten hebben gevormd en vormen. Dan kunnen we niet anders concluderen dan dat er iets belangrijks is verdwenen uit het curriculum van de sociale opleidingen.
Als je op de website van Movisie, (www.movisie.nl) het kenniscentrum voor sociale vraagstukken in Nederland kijkt en zoekt op het begrip ‘maatschappijkritiek,’ dan krijg je 0 meldingen. Zoek je op marktwerking: 2 meldingen, waarbij het in 1 artikel gaat over te weinig marktwerking.
In heel Nederland is er in het HBO geen lectoraat dat zich expliciet bezig houdt met marktwerking in zorg en welzijn. Geen lectoraat dat zich bezig houdt met ‘de politiek van zorg en welzijn’.
Wel zijn we met zijn allen cursussen, workshops en congressen aan het organiseren en volgen over de vraag hoe we alle overheidsmaatregelen zo goed mogelijk kunnen invullen en uitvoeren: “Tijdens de cursus leert u te werken volgens de 8 bakens van Welzijn Nieuwe Stijl”. (Hoge school Windesheim Zwolle. 2013)
Nooit gaat het over de vraag of we de bakens wel moeten invullen en uitvoeren.
Ik wacht nog op een congres met als titel: Het 9de baken Welzijn Nieuwe Stijl: Samen EROPAF: Politieke beïnvloeding met en voor cliënten. Als dat congres er komt dan wil ik wel ter lering ende vermaak een workshop fairtrade hennepsokken breien geven.

De columns verschijnen ook op www.blikophulp.nl