Wie biedt het minst?
Hoe bepaal je als gemeente straks met welke zorgaanbieders je in zee moet gaan? Volgens de organisatie Stipter is dat heel simpel. Je zet de zorg te koop op een soort marktplaats zodat ‘zorgbedrijven’ daarop kunnen bieden. Degene met het beste aanbod – lees het goedkoopste aanbod – krijgt het contract. Nu kennen de meesten van ons dit principe uit de bouwsector, lees bouwfraude met sociale woningbouw en van de naar corruptie riekende aanbesteding van zowel het dienstpistool als de dienstwagen bij de politie. Minister Opstelten moest hier in januari van dit jaar nog verantwoording over afleggen aan de 2de Kamer. Het gaat zowel bij de bouw als bij de politie om enorme bedragen en dan moet je als (gemeente)ambtenaar wel heel sterk in je schoenen staan wil je niet vatbaar zijn voor omkoping of chantagepraktijken. Hoe zou dat bij de zorg gaan?
Kunnen we zoals Stipter wil, gewoon een openbare veiling houden en er vanuit gaan dat het er in de zorg wel eerlijk aan toe zal gaan? Zelfs als het hier ook om miljoenen gaat? Zijn er hier eigenlijk regels over afgesproken?
Handel in menselijke zorg
Op deze handel in menselijke zorg is op heel ander gronden al kritiek geleverd door o.a. Abvakabo, Groen Links en de SP.
De Abvakabo is bang dat zorginstellingen gaan bezuinigen op personeel en veel flexwerkers of ongekwalificeerd personeel zullen gaan inzetten om zo onder de ‘marktprijzen’ te duiken.
Volgens Stipter hoeft dat niet omdat gemeenten immers kwaliteitseisen kunnen vaststellen, zoals de eis dat er voldoende gekwalificeerd personeel aanwezig is. Groen Links en de SP wijzen er echter op dat veel gemeenten nog helemaal geen kwaliteitseisen hebben opgesteld. Een aantal gemeenten heeft laten weten niet goed toegerust te zijn en de kennis niet in huis hebben om vast te stellen welke instellingen wel en welke geen goede zorg leveren. Ligt het in het kader van de gruwelijke bezuinigingen die ons te wachten staan, dan niet sowieso voor de hand dat gemeenten zullen kiezen voor zo goedkoop mogelijk?
Niet direct, je kunt als gemeente ook kiezen om in zee te gaan met de grootste zorgleverancier uit de regio. Die mogen duurder zijn omdat ze ook hun managers, raden van bestuur en hun kantoren van het zorggeld moeten betalen, maar je hebt dan wel enige zekerheid dat de zorg geleverd wordt. Veel gemeenten zullen daarom voor deze optie kiezen. Gemeenten met wethouders die beschikken over een lange termijnvisie zullen hier echter de grote gevaren van inzien.
Too big to fall
Zoals we bij de ontwikkeling in de sociale woningbouw, de thuiszorg en in het onderwijs hebben gezien, is het gevaar dat zo de kleine instellingen verdwijnen en er instellingen ontstaan die “too big to fall” worden. Want wie draait er op voor de kosten als de instelling failliet gaat en wie moet de uitkeringen betalen van de honderden hulpverleners en managers die dan werkloos worden?
We hoeven slechts naar de grote onderwijskoepels te kijken zoals LVO in Limburg en je kunt voorspellen wat er staat te gebeuren. Dan valt er voor de gemeente niet langer te kiezen en dan heeft de burger die het onderwijs of de zorg van die desbetreffende organisatie niet wil alleen nog de keuze om te verhuizen naar een ander gemeente. Zo is er in Maastricht straks geen keuze van onderwijs meer mogelijk omdat de alleenheerser LVO heeft bepaald dat er slechts 1 school komt per domein. De gemeente kijkt toe en zegt dat ze er niets aan kan doen.
Een andere interessante vraag is waarom je als gemeente met Stipter in zee zou gaan? Je kunt toch gewoon vragen wie het goedkoopste is? Daar heb je die organisatie toch niet voor nodig?
Toch wel, want hoe vergelijk je nu een organisatie die b.v. wel de steunkousen veel goedkoper aantrekt met een organisatie die dan weer goedkoper is met hulp met de gebitsprothese. Daar heeft Stipter dan een handig computerprogramma voor ontwikkeld dat gemeenten kunnen gebruiken – lees kopen – zodat dit allemaal voor hen uitgezocht wordt. Stipter stelt ook dat je bij hen terecht kunt voor die kwaliteitseisen, want daar hebben ze een visie op en ervaring mee. Op hun site lezen we:
“ Laten we eerlijk zijn: Samengevat hebben we het gewoon over kosten besparen. Cliënten meer zelf laten doen - desnoods met hulp - en het verwijzen naar goedkopere ‘voorzieningen’, levert onderaan de streep geld op. (www.stipter.nl PIANOo-rapport). “
Inderdaad, heel eerlijk van Stipter, maar over hun visie op wat kwalitatief goede zorg is lezen we niets. Dat mogen zorgbetaler, de zorgaanbieder en zorgafnemer in onderling overleg bepalen; ‘desnoods met hulp’… van stipter’.
En met welk geld wordt ‘Stipter’ betaald?
Carin Wevers
De columns verschijnen ook op www.blikophulp.nl